泰国蜂蜡宫巡游节：悼念亲友的传统仪式

【节日导读】 蜂蜡宫巡游节主要流行于泰国东北部，举办时间为每年的出夏节，相当于泰国阴历十一月十五日。蜂蜡宫是用竹子或木条做骨架搭成的小“宫殿”。“宫殿”的顶用芭蕉杆外皮做成，上面刻上精美的图案，同时把熬化的蜂蜡滴到图案模子上，冷却后，各种形状不同、精致漂亮的蜂蜡花就制作完成了，再把用郁金香花的根做成的花粉贴在蜂蜡花上，用竹楔固定在蜂蜡宫上。蜂蜡宫通常缀以丝绸、笔记本、铅笔、火柴、棉线、丝线和钱币。蜂蜡宫巡游节主要是为了祭奠逝去的亲友和祖先，同时根据需要做成不同形状的宫殿，宫殿的制作灵感来源于泰国华人祭奠祖先时烧给祖先的纸房子。人们制作蜂蜡宫殿奉献给寺院，希望去世的亲人在鬼神界能够住在像王宫一样华美的房子里，有漂亮的仙女作为奴仆供差遣，同时，希望活着的人能够得到祖先的庇佑，生活美满。节日当天，人们在乐队、舞队的带领下抬着蜂蜡宫殿，列队巡游到寺院献给僧人，然后听经，并对已逝的亲友进行悼念。过去，人们制作蜂蜡宫时长1个月左右，现在许多步骤和仪式都被简化了，由一个大家族或整个社区一起共同制作，一般3—7天制作完成，为了本府的荣耀及发展旅游业，蜂蜡宫殿样式更加多样化，形状更大、更加精美。

เทศกาลแห่ปราสาทผึ้ง

ประวัติความเป็นมา

งานแห่ปราสาทผึง้ในเทศกาลออกพรรษาของชาวอีสานจะาในงานแจกขา้ว ในหม่บูา้นต่าง ๆ ก็ยงัถือว่าควรจดังานอุทิศส่วนกุศลให้ผู้วายชนม์ในช่วงวันออกพรรษา วัดาปา บา้นกอกหัวนา าเภอกันทรารมย ์จังหวัดศรีสะเกษ จึงไดส้ืบสานประเพณีการแห่ปราสาทผึง้ในเทศกาลออกพรรษา ซ่ึงตรงกับวนัขึน้ ๑๕ า เดือน ๑๑ โดยจะาเป็นโครงไม้โปร่ง และากาบกล้วยมาแทงหยวกเป็นลวดลายสวยงาม าไปติดใส่กับ โครงไมแ้ละาดอกผึง้มาติดใหส้วยงาม จะาก่อนวันออกพรรษาากันมาต่อเน่ืองกันทุกปี ความตอ้งการ เพื่ออทุิศส่วนกุศลใหก้ับญาติท่ีถึงแก่กรรมแลว้ ซึ่งเป็นความหมายของคนภาคอีสาน นิยมากนัมาตงั้แต่สมยัโบราณ ขบวนแห ่ซ่งึประกอบดว้ย ขบวนฆอ้ง กลองาหนา้ ขบวนกองบงั หรือขบวนอฐัิผูต้าย (บงัสกุลุ)ขบวนหอผึง้ ๔ และขบวนตน้กัลปพฤกษ ์การถวายหอผึง้แก่ภิกษุสงฆ์ไม่มีกฎเกณฑต์ายตวั ว่าจะาหอผึง้านวนก่ีหอ บางแห่งลูกหลานผตู้ายก็จะาเป็นของตนเองคนละ ๑ หอ บางแห่งถือวา่จะตอ้งช่วยกันาถวายพระสงฆใ์หค้รบทุกวดัที่นิมนตม์าสวดมนตเ์ย็น การฉลองหอผึง้หลังจากสวดมนต์เย็นมีเทศนาให้เกิดบุญกุศล แล้วมีการฉลองสนุกสนานรื่นเริง วนัรุ่งเชา้จึงถวายอาหารพระสงฆ ์แล้วถวายหอผึง้เป็นเสร็จพิธี

ภาพที่ ๑ งานประเพณีแห่ปราสาทผึ้ง จังหวัดสกลนคร

ประเพณีปราสาทผึง้ มีเนือ้หาสาระาคญัอยทู่่ีความรูส้ึก จิตใจท่ีไดป้ฏิบตัิงานตามจารีตประเพณีเกิดความม่ันคงทางจิตใจเป็นาคญั ส่วนเนือ้หาสาระในด้านต้องการให้เกิดบุญกุศล ก็ถือว่าเป็นเรื่องาคญัเช่นเดียวกับในการาปราสาทผึง้ถวายวัด ถือว่าไดบุ้ญสูงสุดเพราะผึง้เก่ียวพันกับพระพุทธศาสนา ดงัปรากฏ ในพุทธประวัติตอนปาลิไลยลิง ารวงผึง้มาถวายสมเด็จพระสมัมาสมัพุทธเจา้ตอน เทโวโรหณะที่พระพุทธเจ้าแสดงปาฏิหาริยะเปิดโลกให้แลเห็นซ่ึงกันและกนัทงั้ ๓ โลก าใหม้นุษยเ์ห็นความทุกขส์ุขของเทวดามนุษย ์ และใต้บาดาลตลอดจนตอนอสทิสทาน ซ่ึงทา้วพระยาเสนาามาตย ์มเหสี กษัตริย์แข่งขันกันสร้างปราสาทหรือแม้แต่พระมาลัยก็กล่าวดังปราสาทในสวรรคช์นั้ฟ้าอย่างไรก็ดีในสาระของความตอ้งการบุญกุศลส่วนตวัดงักล่าวมาแลว้ยงัมีสาระท่ีตอ้งการอุทิศส่วนกุศลให้แก่ผูว้ายชนม ์ซ่ึงอาจไดม้าจากคติของชาวจีนท่ีามาหากินในสกลนคร ที่าการตกัเป็นรูปทรงบา้นเรือนอาคารเผาอทุิศใหผู้ต้าย แต่หากดดัแปลง

เป็นการสร้างอาคาร เป็นทรงหอผี ประดับด้วยดอกผึ้งถวายพระสงฆ์อุทิศให้ผู้วายชนม์

๑.เพื่ออทุิศสว่นกุศลให่แก่บรรพบรุุษผทู้ี่ล่วงลบัไปแลว้

๒.เพ่ือตงั้ความปรารถนาไวห้ากเกิดในภพมนษุยข์อใหม้ีปราสาทราชมณเฑียรอาศยัอยู่ดว้ยความม่งัมีศรีสุข ถา้เกิดในสวรรคข์อใหม้ี ปราสาทอนัสวยงาม มีนางฟ้าแวดลอ้มเป็นบริวารานวนมาก

๓.เพื่อรวมพลงัสามคัคีาบุญร่วมกัน พบปะ สนทนากันฉันทพ์ี่ นอ้ง

๔.เพื่อเป็นการประกาศหลกัศีลธรรม ทางบญุทางกุศลใหป้รากฏรว่มกนัโดยชาวบา้นจะช่วยกนับริจาคเงินาปราสาทผึง้

อัตลักษณ์(ที่โดดเด่น)

จุดเด่น ความเป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่น การใช้อุปกรณ์ทางธรรมชาติ การแทงหยวกเพื่อให้ได้ลวดลายที่สวยงาม ส่วนผู้เฒ่าผู้แก่ก็มารวมกลุ่มกันเพื่อาพานดอกไม้ พานบายศรี ขันบักเบ็ญ เป็นการสมัครสมานสามัคคีกันของชุมชน ของหมู่บ้านในการา เพื่อบูชาพระพุทธรูปและสิ่งศักดิ์ภายในวัด เมื่อาเสร็จแล้วในช่วงเย็นชาวบ้านก็พากันไปแห่ปราสาทผึ้ง แล้วาไปถวายวัด แล้วก็จะได้ดูการละเล่นต่าง ๆ

ความาคัญและคุณค่าทางสังคมและทางจิตใจที่มีในวิถีการาเนินชีวิตของชุมชน

ประเพณีแห่ปราสาทผึ้งสาระาคัญอยู่ที่ความรู้สึก จิตใจที่ได้ ปฏิบตัิตามจารีตประเพณี เกิดความ่นัคงทางจิตใจตอ้งการใหเ้กิดบุญกุศลใหแ้ก่ผู้วายชนม ์การาปราสาทผึง้ถวายวัด ถือว่าไดบุ้ญสูงสุดตามความเช่ือท่ีกล่าวกันมา พิธีกรรมในประเพณีปราสาทผึง้ของชาวจงัหวดัสกลนคร กล่าวไดว้่าขึน้อย่กูบัความเชื่อของการาปราสาทผึง้แต่ละชนิด แต่ละยุคสมัย กล่าวคือ ในยุคที่มีการาหอผึง้ทรงตะลุ่มดว้ยโครงไมไ้ผ่ กาบกลว้ย กา้นกลว้ยประดบัดอกผึง้นนั้ เมื่อาไปเพ่ือถวายพระสงฆ ์ตลอดจนการาปราสาทผึง้ทรงหอผี และปราสาทผึง้ทรงจตรุมขุ เม่ือาไปถวายพระสงฆ ์จะกล่าวาถวายเป็นภาษาบาลีดังนี้"อิมานิ มะยังภัณเต มธุบุปยะ ปะสาทัง" หลังจากนั้นจึงทิ้งปราสาทผงึ้ไวท้ี่วดั ๓ วนั ๗ วนั แลว้จงึากลบั บางแห่งก็มอบถวายทงิ้ไวท้่ีวดั

ภาพที่ ๒ งานประเพณีแห่ปราสาทผึ้งแบบโบราณ าเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา

ในปัจจุบนัเม่ือมีการาปราสาทผึง้จัตุรมุขขนาดใหญ่ลงทุนมากเม่ือพระสงฆร์บัถวายปราสาทผึง้แลว้ จะตงั้ไวใ้หป้ระชาชนชมระยะสนั้ ๆ ๑ คืน แลว้จะากลับคุม้วดัของตนอย่างไรก็ดีในสมยัโบราณกล่าวว่า ประเพณีของชาวคุม้วัดก่อนาปราสาทผึง้ ๓ วัน จะนิยมนิมนต์พระสงฆม์าสวดชยัมงคลคาถาที่หมู่บา้นบริเวณที่จะาปราสาทผึง้ ๓ คืน เมื่อาปราสาทผึง้เสร็จก่อนาไปถวายวดัจะฉลองคบงนัอีก ๑ วนั ๑ คืน จึงาไปถวายวัด ปัจจุบนัพิธีกรรมดงักล่าวไม่เหลือปรากฏให้เห็น แต่หากเริ่มาปราสาทผึง้ไปทีละขนั้ตอนกว่าจะเสร็จใชเ้วลานานนบั ๑ เดือนขึน้ไป ซึ่งต่างจากสมัยโบราณที่ชาวคมุ้ช่วยกันาภายในเวลา ๓ วนั ๗ วนัก็เสร็จเรียบรอ้ย

ภาพที่ ๓งานประเพณีแห่ปราสาทผึง้แบบโบราณ าเภอพิมาย จงัหวดันครราชสีมา

เอกสารอ้างอิง(www.xing528.com)

านกังานวฒันธรรมจงัหวดัศรีสระเกษ.(๒๕๕๙).แห่ปราสาทผึ้ง.สืบค้น ๒๐มิถุนายน ๒๕๖๓, จาก https://www.mculture.go.th/sisaket/ewt_news.php?nid=890&filename

词汇

สืบสาน探寻、传承、产生、编织成

โครงไม้โปรง木框架

หยวก芭蕉杆的芯轴

ลวดลาย条纹、花纹，花招、诡计，花样、技艺

ฆ้อง锣

กลอง鼓

อัฐิ骨灰

กลปัพฤกษ์ (กัน-ละ-ปะ-พรึก)切波树（因陀罗喜林中五种如意树之一）

จารีตประเพณี礼教、礼仪，习俗、传统，美德，样式

ามาตย์官员、朝臣

พาน高脚盘

มณเฑียร王宫

ตะลุ่ม高脚盘的一种

คุ้ม保护、维护，值得、上算、够本

คาถา符咒，伽陀

งัน停顿、停住、愣住，发抖